Horacy, Quintus Horatius Flaccus

Horacy, Quintus Horatius Flaccus (ur. w 65 roku p.n.e. w Wenuzji,)

Jeden z największych poetów rzymskich. Syn wyzwoleńca. . Był autorem m.in. krótkich utworów o treści politycznej oraz ośmieszających wady i słabości ludzkie. Poeta debiutował późno, mając 30 lat.

Do najsłynniejszych dzieł Horacego należą Pieśni (znane także jako "Ody" - Odes) o bardzo bogatej tematyce – utwory religijne, biesiadne, wiersze do przyjaciół, wiersze do kochanek, motywy klasyczne i hellenistyczne, refleksje na temat śmierci i wybuchy radości życia.

Aleksander Krawczuk– polski historyk starożytności o Horacym: „ze swych ostatnich utworów Horacy był dumny. 

Dał temu wyraz w ostatniej pieśni zbiorku:

„Pomnik zbudowałem trwalszy od spiżu

i wyższy od królewskich grobowców, piramid.

Nie zniszczy go ani deszcz, ani wicher,

ani też nieskończony ciąg lat

i czas wiecznie uciekający.

Nie wszystek umrę;

wielka część mej osobowości 

umknie bogini śmierci.

Wciąż jednakowo żywy 

będę rósł sławą u potomnych,

dopóki na Kapitol wstępował będzie kapłan

z milczącą dziewicą, westalką.”

„Mylił się Horacy. Jego wielkość okazała się jeszcze trwalsza. Nie ma już kapłanów rzymskich bóstw i nie ma westalek. Ale pieśni poety wciąż żyją. Czytają je nad Tybrem i nad Wisłą, nad Wołgą i nad Missisipi, nad Tamizą i nad Amazonką – wszędzie, gdzie sięga europejska kultura. Albowiem wiotka i nieuchwytna tkanka słów jest trwalsza od spiżu, potężniejsza od mocarstw.”

Portret Horacego - Relief rzymski z ok. 50r. 

Horacy

Pieśń I 11

Do Leukonoe

Nie pytaj próżno, bo nikt się nie dowie,

Jaki nam koniec gotują bogowie,

I babilońskich nie pytaj wróżbiarzy.

Lepiej tak przyjąć wszystko, jak się zdarzy.

A czy z rozkazu Jowisza ta zima,

Co teraz wichrem wełny morskie wzdyma,

Będzie ostatnia,

czy też nam przysporzy

Lat jeszcze kilka tajny wyrok boży,

Nie troszcz się o to i… klaruj swe wina.

Mknie rok za rokiem, jak jedna godzina.

Więc łap dzień każdy, a nie wierz ni trochę

W złudnej przyszłości obietnice płoche.

przekład: Henryk Sienkiewicz

Pieśń I 31

Do Apollina

 O co poeta prosi Apollina

gdy młode wino rozlewa z patery?

O co się modli w ten dzień dedykacji?

O nie o zbiory na żyznej Sardynii

ani o stada mnożące się w żarach

Kalabrii ani nie prosi o złoto

czy kość indyjską czy grunty zwilżane

po cichu nurtem spokojnym Lirysu

Łozy kaleńskie niech nożem okrzesa

kto panem winnic i kubku ze złota

bogaty kupiec niechaj pije wino

dobrze płacone syryjskim towarem

on z łaski nieba Atlantyckie wody

bezkarnie wita trzy razy do roku

albo i cztery

mnie do życia starczą

oliwki lekkie ślazy i cykoria

Synu Latony pozwól mi się cieszyć

tym co jest

moim zdrowiem i nietkniętą

władzą umysłu

pozwól niech się za mną

nie wlecze starość brzydka i bez lutni

Przełożył: Adam Ważyk

ODA 23

Vitas inuleo me similis, Chloe

Stronisz przede mną, Chloe, podobna sarence,

co matki trwożnej szuka po górskiej ustroni

i lęk odczuwa płonny

przed każdym szmerem w lesie.

Bo czy z nadejściem wiosny listki rozbudzone

potrąci wietrzyk, czy też zarośla jeżyny

mała jaszczurka wzruszy,

już serce drży i nóżka.

A przecież cię nie gonię, by jak tygrys srogi

albo lew getulijski rozszarpać na sztuki:

więc nie wypatruj matki

bo iść za mężem pora.